Is het toeval dat een vrijhandelsblok als de EU ontstaat?
Niet enkel in de jaren ’60 maar ook later in de jaren
’70 zijn er pogingen van politici geweest om binnen de EU een
ééngemaakte markt te verwezenlijken. Deze pogingen zijn toen op
niets uitgedraaid. Het is geen toeval dat vanaf het midden van de jaren
’80 deze plannen wel gerealiseerd zijn. Sindsdien zijn er in de hele
wereld allerlei vrijemarktblokken ontstaan (NAFTA in Noord-Amerika, Mercosur in
Zuid-Amerika, ASEAN rond de Stille Oceaan,...).
Het staatskapitalisme - zoals dat vanaf de jaren ’30
had bestaan - met een afgeschermde binnenlandse markt en een uitgebreid sociaal
zekerheidsysteem verkeerde in crisis. Kapitalisme is ondenkbaar zonder
economische groei. Tegen het einde van de jaren ’60 waren verschillende
bedrijven door die voortdurende expansie te groot geworden voor de binnenlandse
markt. Om winst te blijven maken hadden zij nood aan een internationale markt.
Bovendien werd de winst van de grote bedrijven in gevaar gebracht door de
stijgende kosten van de welvaartstaat (de arbeidersbeweging bleef op straat
komen om hogere lonen en een rechtvaardigere verdeling van de rijkdom te eisen).
Het is geen toeval dat in de beginjaren van de ERT zeer veel telecombedrijven
lid waren van deze lobbygroep. De researchkosten om in nieuwe (digitale)
technologie te investeren lag daar zo hoog dat één bedrijf niet
die investeringen kon maken. De ERT wou grotere bedrijven die wél dat
geld konden ophoesten én een grote markt met honderden miljoenen
consumenten om zoveel producten te verkopen dat de investeringskosten
teruggewonnen konden worden. Terwijl grote industriële lobbygroepen in de
jaren ’70 nog durfden pleiten voor meer (Europees) protectionisme, was de
opinie bij de elite anno 1985 volledig veranderd. Deze evolutie is te herkennen
bij de ERT. Vanaf het midden van de jaren ’80 koos die resoluut voor een
verdere liberalisering en een ééngemaakte Europese markt.
De enige oplossing voor het kapitalisme lag in een verdere
internationalisering van de economie. VS-president Reagan en de Engelse premier
Thatcher waren de pioniers van het neoliberale beleid. Zij waren misschien de
eersten maar zeker niet de enigen die zo een beleid voerden. Tegenwoordig varen
nagenoeg alle politieke partijen deze economische koers.
Uw Commentaar